Efekt pamięci – czym jest i jakich akumulatorów dotyczy

Wielu z nas słyszało ostrzeżenie, by nie podłączać akumulatorków oraz urządzeń nimi zasilanych do ładowania, jeśli zgromadzona w nich energia nie została całkowicie wykorzystana. Miałoby to zaszkodzić efektywności pracy źródła zasilania w przyszłości. Choć w przypadku używanych na co dzień sprzętów jak smartfony, tablety czy czytniki ebooków nie musimy się niczego obawiać w tym zakresie, to opinia ta nie wzięła się znikąd. Istnieje bowiem zjawisko znane jako efekt pamięci, które rzeczywiście wpływa negatywnie na prawidłowe funkcjonowanie ogniw. Nie dotyczy jednak wszystkich typów akumulatorów.

Na czym polega efekt pamięci akumulatora?

Efekt pamięci polega na zauważalnym zmniejszaniu się pojemności akumulatora w wyniku ładowania go przy wciąż częściowym naładowaniu. Zjawisko to występuje, gdy podłączamy do naładowania ogniwo, w którym wciąż zgromadzona jest określona ilość energii. Wówczas niejako “zapamiętuje” ono stan naładowania, w jakim zostało podłączone do ładowania, przez co przy kolejnym zasilaniu urządzenia będzie sygnalizowało całkowite rozładowanie, kiedy osiągnie “zapamiętany” moment.

Dzieje się tak, ponieważ następuje wtedy skokowy spadek napięcia skutkujący jego zbyt niskim poziomem, by zasilać sprzęt elektroniczny. Ogniwo może zatem informować o swoim rozładowaniu, nawet jeśli w rzeczywistości nadal jest w nim zgromadzona znaczna ilość energii, niemożliwej jednak do wykorzystania.

Jakie typy ogniw są narażone na pojawienie się efektu pamięci?

Występowanie efektu pamięci to rezultat zachodzących wewnątrz ogniwa procesów chemicznych, które skutkują powstawaniem kryształów kadmu albo warstwy stopów niklowo-kadmowych. Zjawisko dotyczy zatem przede wszystkim akumulatorów niklowo-kadmowych (Ni-Cd) oraz niklowo-wodorkowych (Ni-MH), zwłaszcza starszych modeli. Właśnie dlatego przy ich użytkowaniu należy pamiętać o wspomnianej zasadzie dotyczącej rozładowywania. Znaczna część urządzeń, z których korzystamy na co dzień, jest jednak zasilana akumulatorami litowo-jonowymi (Li-ion) – tych efekt pamięci również dotyczy, ale w znacznie mniejszym zakresie, wręcz niezauważalnym.

Nie oznacza to oczywiście, że należy unikać korzystania z akumulatorków podatnych na efekt pamięci – poszczególne typy ogniw w wielu przypadkach mogą bowiem lepiej spełniać swoje zadanie od innych. Najważniejsza pozostaje więc ich prawidłowa eksploatacja; co więcej, efekt pamięci można odwrócić za pomocą specjalnych ładowarek z funkcją formowania.